Bezpieczeństwo procesów technologicznych realizowanych w strefach zagrożonych wybuchem jest jednym z kluczowych aspektów zarządzania ryzykiem w przemyśle. Pyły palne, gazy i mgły mogą w określonych warunkach tworzyć atmosfery wybuchowe, stanowiące poważne zagrożenie dla życia ludzi oraz ciągłości pracy zakładów. W wielu przypadkach to nie sama obecność substancji palnych, lecz zaniedbania w zakresie czystości technicznej prowadzą do powstania niekontrolowanych zapłonów. Jednym z podstawowych środków prewencji wybuchów jest skuteczne odkurzanie przemysłowe. Urządzenia przystosowane do pracy w strefach EX nie tylko eliminują warstwy pyłu, lecz również zapewniają bezpieczną eksploatację dzięki specjalistycznym rozwiązaniom konstrukcyjnym i materiałowym.
Strefy zagrożone wybuchem to przestrzenie, w których może wystąpić mieszanina palnych substancji z powietrzem w takich proporcjach, że istnieje realne ryzyko eksplozji. Zgodnie z dyrektywami ATEX wyróżnia się strefy pyłowe (20, 21, 22) oraz gazowe (0, 1, 2), zależnie od częstości i długości występowania atmosfery wybuchowej. Strefa 20, dla przykładu, dotyczy miejsc, gdzie chmury pyłu występują ciągle lub przez długi czas, jak wnętrza silosów, cyklonów czy filtrów. Strefa 22 odnosi się natomiast do przestrzeni, w których pył palny może pojawić się sporadycznie, na krótko. W takich warunkach każdy sprzęt elektryczny i mechaniczny, w tym systemy odkurzające, musi być odpowiednio certyfikowany i skonstruowany, aby nie stać się źródłem zapłonu.
Nagromadzone pyły osiadające na powierzchniach urządzeń, przewodów i posadzek są poważnym zagrożeniem – mogą ulec uniesieniu w wyniku wibracji, przeciągu lub ingerencji człowieka, tworząc atmosferę wybuchową. Co istotne, nawet cienka warstwa pyłu o grubości poniżej 1 mm może, w sprzyjających warunkach, spowodować wybuch wtórny o dużej sile. Regularne i skuteczne usuwanie zanieczyszczeń przy użyciu odkurzaczy przemysłowych jest nieodzowne w procesie minimalizowania tego ryzyka. Szczelność instalacji odkurzającej oraz brak wtórnej emisji pyłu podczas filtracji i opróżniania zbiornika są tu krytyczne. Nieprawidłowe czyszczenie może pogłębić zagrożenie, zamiast je eliminować.
Źródło: https://provacuum.pl/systemy-centralnego-odkurzania/
Odkurzacze przeznaczone do pracy w strefach zagrożonych wybuchem muszą spełniać rygorystyczne wymogi konstrukcyjne, wynikające z dyrektywy 2014/34/UE (ATEX). Kluczową różnicą w stosunku do urządzeń standardowych jest eliminacja potencjalnych źródeł zapłonu. Stosuje się przewodzące i uziemione materiały konstrukcyjne, antystatyczne filtry klasy M lub H, silniki elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym, a także komponenty wykonane z nierdzewnej stali AISI 304 lub 316. Odkurzacze ATEX muszą być dostosowane do konkretnej strefy – urządzenie do strefy 22 nie może być stosowane w strefie 20, gdzie ryzyko jest znacznie wyższe. Dobór urządzenia powinien być dokonywany na podstawie oceny ryzyka przeprowadzonej zgodnie z obowiązującymi normami.
W systemach odkurzających ATEX kluczową rolę odgrywa system filtracji. Filtry muszą być odporne na zapłon i nie mogą generować ładunków elektrostatycznych. Często stosowane są filtry HEPA H14, które zatrzymują cząstki o średnicy do 0,3 mikrona z efektywnością 99,995%, co zabezpiecza użytkownika oraz otoczenie przed ekspozycją na niebezpieczny pył. Ochrona przed wyładowaniami elektrostatycznymi wymaga zastosowania przewodzących węży ssących, końcówek i szczotek, które są uziemiane poprzez konstrukcję odkurzacza. Bardzo istotny jest też sposób czyszczenia filtrów – w systemach ręcznych lub automatycznych musi być ono bezpieczne i nie powodować wzbijania pyłu. Wszystkie urządzenia muszą posiadać dokumentację zgodności i być oznaczone odpowiednimi symbolami stref, grup wybuchowości (ST1–ST3) oraz certyfikatami jednostek notyfikowanych, takich jak TÜV czy ICIM.
Odkurzacze ATEX, mimo że zaprojektowane z myślą o pracy w trudnych warunkach, wymagają regularnych przeglądów technicznych i konserwacji. Należy kontrolować stan filtrów, szczelność połączeń, skuteczność uziemienia oraz poprawność działania zabezpieczeń termicznych i przeciwwybuchowych. Wymagane są okresowe testy rezystancji przewodzenia antystatycznych komponentów oraz inspekcje wizualne filtrów i silników. Część modeli wyposażona jest w systemy automatycznego monitorowania stanu technicznego, jednak nawet wtedy niezbędna jest dokumentowana kontrola przez uprawniony personel. Kluczowe znaczenie ma również przeszkolenie operatorów – błędy użytkownika mogą zniweczyć nawet najbardziej zaawansowane zabezpieczenia techniczne.
W strefach zagrożonych wybuchem odkurzacze przemysłowe pełnią rolę nie tylko urządzeń do utrzymania czystości, ale przede wszystkim elementów systemu bezpieczeństwa procesowego. Ich prawidłowy dobór, instalacja i eksploatacja znacząco wpływają na minimalizację ryzyka eksplozji pyłów i gazów. Wybór certyfikowanych urządzeń, spełniających wymagania dyrektywy ATEX, to obowiązek prawny, ale także rozsądna decyzja w kontekście ochrony życia, zdrowia i mienia. Współczesne technologie umożliwiają integrację odkurzaczy z systemami centralnymi, automatyzację ich działania oraz skuteczną filtrację nawet najbardziej niebezpiecznych frakcji pyłu. Wdrażanie dobrych praktyk eksploatacyjnych oraz regularne szkolenia personelu stanowią nieodłączny element kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa w przemyśle.
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz