Miasto do rewitalizacji.

Opracowywany jest Gminny Program Rewitalizacji Miasta. Rada Miejska na ostatniej sesji przyjęła uchwałę o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pabianic. Po co nam ten program, na czym polega, jakie korzyści będziemy mieli z jego powstania, wyjaśnia wiceprezydent Dawid Zakrzewski

Kiedy będzie gotowy Gminny Program Rewitalizacji? Kto go przygotowuje w Urzędzie Miejskim?

– Chcemy zakończyć prace nad Gminnym Programem Rewitalizacji do końca 2025 roku. Za jego przygotowanie odpowiada Wydział Rozwoju Miasta, który zajmuje się dokumentami strategicznymi. W ten proces zaangażowana jest cała struktura Urzędu – wszystkie wydziały i jednostki miejskie, Straż Miejska, Miejskie Centrum Pomocy Społecznej, MOSiR, Zarząd Dróg Miejskich. Pozostajemy również we współpracy ze Starostwem Powiatowym, z Powiatowym Urzędem Pracy, a także Komendą Powiatową Policji w Pabianicach, od których pozyskaliśmy część danych potrzebnych do prac diagnostycznych.

W środę, 6 marca odbyła się sesja nadzwyczajna Rady Miejskiej w sprawie rewitalizacji. Czego dokładnie dotyczyła?

– Na sesji została przyjęta uchwała o wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. To zamknięcie takiego pierwszego analitycznego etapu prac rewitalizacyjnych. Razem z wykonawcą, konsorcjum „Projekty Miejskie”, który koordynuje prace nad programem w Pabianicach, przenalizowaliśmy blisko 29 różnych wskaźników ze sfery społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, po techniczną. Zbadaliśmy na przykład dane dotyczące stopy bezrobocia w poszczególnych częściach miasta, potrzeb socjalnych, a także mierniki odnoszące się do poziomu edukacji, kapitału społecznego czy poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. To wszystko, po kompleksowej analizie, pozwoliło na wyznaczenie terenu, na którym będziemy prowadzić dalsze prace rewitalizacyjne.

Jak w skrócie będzie wyglądać obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji?

– Będzie obejmował przede wszystkim mieszkaniową część Starego Miasta, zarówno po stronie północnej, jak i południowej, centrum Pabianic, a także znaczną część Piasków. Najlepiej obrazuje to przygotowana mapa tych obszarów. Patrząc od strony zachodniej, w obszarze znalazł się park Wolności, tereny kolejowe wzdłuż ulicy Łaskiej, stadion PTC, bloki i kamienice w centrum, SDH, cmentarz, zabudowa Starego Miasta z kościołem św. Mateusza, placem przykościelnym oraz bulwarami, Park Słowackiego, zabytkowe ulice Bugaj i Kazimierza, a także zabudowania pofabryczne przy ulicy Grobelnej. Do obszaru rewitalizacji włączyliśmy również tzw. hajmaty i część zabudowy przy Szarych Szeregów oraz Osiedlowy Dom Kultury przy ulicy Łaskiej. Ta modyfikacja nastąpiła w uzgodnieniu z mieszkańcami, którzy brali udział w konsultacjach społecznych.

Czy są jakieś ograniczenia dotyczące obszaru rewitalizacji?

– Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20 procent powierzchni miasta oraz zamieszkały przez więcej niż 30 procent liczby mieszkańców. To wynika z przepisów. Wytyczony obszar, przy uwzględnieniu zmian zaproponowanych przez mieszkańców, obejmie teren o powierzchni 5,28 km2, co stanowi 16,0 proc. ogólnej powierzchni miasta. Jest zamieszkiwany (wg stanu na 31.12.2023 r.) przez 16.660 osób. To stanowi 29,58 proc. ogólnej liczby mieszkańców miasta. Granice są zatem wyznaczone tak, by optymalnie wykorzystać „widełki” ustawowe.

Jak przebiegły konsultacje społeczne?

– Konsultacje społeczne trwały od 15 stycznia do 19 lutego tego roku. Zorganizowaliśmy wtedy dwa spotkania konsultacyjne, które odbyły się w Urzędzie Miejskim 29 i 30 stycznia. Cieszyły się dużym zainteresowaniem mieszkańców, a dyskusja w ich trakcie była ciekawa i merytoryczna, doprowadziła do konstruktywnych wniosków. Oprócz tego, w trakcie konsultacji zbieraliśmy uwagi w postaci papierowej i elektronicznej. Każda inicjatywa, pomysł czy postulat był poddany szczegółowej analizie.

Czy będą kolejne?

– Kolejne konsultacje odbędą się na dalszych etapach prac rewitalizacyjnych, czyli już przed opracowaniem samego dokumentu - Gminnego Programu Rewitalizacji. Odbędą się wtedy nie tylko spotkania, ale także zajęcia warsztatowe oraz spacery badawcze, przy wsparciu specjalistów z „Projektów Miejskich”.

W uchwale zastrzeżono prawo pierwokupu na rzecz miasta. Na czym ma ono polegać?

– Przede wszystkim należy wyjaśnić, że prawo pierwokupu odnosi się tylko do obszaru rewitalizacji, nie do całego miasta. Jest to uprawnienie, a nie obowiązek miasta. Nie oznacza więc, że miasto będzie teraz kupować każdą nieruchomość sprzedawaną na tym terenie. Nie jest to także ani wywłaszczenie, ani jakikolwiek przymusowy wykup. Po prostu w sytuacji, gdy dany właściciel będzie chciał sprzedać swoją nieruchomość/lokal jakiemuś kontrahentowi, a jest ona położona w obszarze rewitalizacji, to najpierw miasto będzie musiało wypowiedzieć się, czy nie chce takiej działki bądź obiektu kupić za taką samą cenę, jaką uzgodniły wcześniej strony. Wszystko maksymalnie może trwać do miesiąca, jednak razem z Wydziałem Gospodarki Nieruchomościami jesteśmy przygotowani do szybkiego i sprawnego rozpatrywania poszczególnych spraw. Miasto będzie rozważać kupno jedynie takich nieruchomości, obiektów lub lokali, które faktycznie wpłyną na planowane inwestycje lub programy rewitalizacyjne.

Jak długo będzie obowiązywać?

– Prawo pierwokupu w tej formie będzie obowiązywać jedynie do czasu ustanowienia węższej Specjalnej Strefy Rewitalizacji, nie dłużej jednak niż dwa lata. Prace rewitalizacyjne nabrały tempa, zatem już w tym okresie będziemy dążyli do ustanowienia takiej Strefy. Inne miasta, które wyznaczyły obszar rewitalizacji, bardzo często również zabezpieczały procesy rewitalizacyjne właśnie poprzez zastrzeżenie prawa pierwokupu. Jest to potrzebne, jeżeli chcemy mówić realnie o rewitalizacji budynków.

Jakie korzyści będzie miało miasto z posiadania Gminnego Programu Rewitalizacji?

– Przede wszystkim taki dokument, razem z uchwaloną już Strategią Rozwoju Miasta, stworzy wspólną, spójną wizję rozwoju Pabianic na najbliższą dekadę. Każdy pabianiczanin intuicyjnie czuje i wie, co należałoby w mieście zrewitalizować. Mówimy na przykład o bulwarach, budynkach i ulicach na Starym Mieście czy zazielenieniu i odnowieniu obszarów w centrum miasta bądź na Piaskach. To są tematy, które wspólnie z prezydentem Grzegorzem Mackiewiczem traktujemy priorytetowo, ze świadomością, że potrzeby i oczekiwania są duże. Gminny program jest podstawą prowadzenia rewitalizacji - pozwala planować działania i skutecznie ubiegać się o środki europejskie zarówno na inwestycje tzw. twarde, na przykład budowlane, jak i tzw. miękkie, czyli różnego rodzaju programy społeczne, mające na celu poprawę warunków życiowych i socjalnych mieszkańców.

Skąd środki na realizację tych planów?

- Niedawno w Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi zakończył się pierwszy nabór wniosków o środki europejskie na rewitalizację. Zobaczymy, jaka praktyka wykształci się przy ocenie aplikacji przez inne podmioty i co faktycznie będzie premiowane, żeby uzyskać jak najlepsze dofinansowanie. Wiadomo, że na przełomie tego i następnego roku ma zostać ogłoszony kolejny nabór. Będziemy gotowi.

Ile gmin w województwie łódzkim ma już taki program?

– W naszym województwie jest 177 gmin. Na ten moment pozytywnie zweryfikowanych Gminnych Programów Rewitalizacyjnych ma jedynie 20 z nich, z czego na koniec 2024 roku było to jedynie 11. Sporo z nich to mniejsze samorządy, którym łatwiej jest przeprowadzić procedury diagnostyczne. Nasz program będzie wysokiej jakości, przemyślany i „uszyty na miarę” pod faktyczne potrzeby miasta i mieszkańców. Jestem przekonany, że pomoże miastu, ale także prywatnym inwestorom, wspólnotom mieszkaniowym, spółdzielniom czy stowarzyszeniom i organizacjom pozarządowym, na skuteczne ubieganie się o środki europejskie na rewitalizację.