Przy dużych transakcjach taka sytuacja może nawet doprowadzić do bankructwa, a na pewno do nadwyrężenia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Ustawodawca w takich sytuacjach przewidział specjalny mechanizm – tak zwaną ulgę na złe długi.

Podstawy funkcjonowania ulgi na złe długi

Podstawy prawne funkcjonowania ulgi na złe długi w VAT, przewiduje wprost ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2020.106 z późniejszymi zmianami). Cały rozdział 1a został zaprojektowany jako przepisy określające rozliczenie podatku, w odniesieniu do tak zwanych nieściągalnych wierzytelności. Ustawodawca przewiduje, że podatnik może odpowiednio skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny VAT w sytuacji (w przypadku) do tych wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również możliwości korygowania części kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. Ustawodawca wprowadził definicję nieściągalności wierzytelności - ustawodawca uważa taką za uprawdopodobnioną, jeżeli wierzytelność nie została opłacona (uregulowana) lub zbyta w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności, wskazanego na fakturze lub w umowie.

Wyciąg z przepisów

Ustawa o podatku od towarów i usług

Art. 89a. [Korekta podatku przy wierzytelności nieściągalnej; Ulga na złe długi]

1. Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

1a. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Dodatkowe regulacje

Poza zasadami podstawowymi ustawodawca uszczegółowił, że aby skorzystać z korekty podatku przy wierzytelności nieściągalnej, czyli tak zwanej ulgi na złe długi, należy spełnić jeszcze szereg innych warunków. Do najważniejszych z nich zaliczyć można:

  1. Po pierwsze, konieczność stosowania tylko wobec podatników, o których mowa w art. 15 ust 1 ustawy o VAT (Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności);

  2. Po drugie - ulga na złe długi dotyczy tylko zarejestrowanego podatnika jako VAT czynny;

  3. Po trzecie, podatnik nie może pozostawać w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji;

  4. Po czwarte zaś - od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie może minąć za dużo czasu - ustawodawca zdecydował, że termin maksymalny to, gdy upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.