Kwas foliowy – co to takiego?

Acidum folicum, nazywany również witaminą B9, znajduje się w gronie 13 witamin niezbędnych do właściwego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jako że nie jest wytwarzany w naszym ciele, niezwykle ważne jest przyjmowanie go wraz z pokarmem lub w formie suplementów diety.

Kwas foliowy w żywności występuje pod postacią folianów, które znaleźć można w żółtku jajka, wątróbce, owocach cytrusowych oraz zielonych liściach warzyw, takich jak: sałata, kapusta, szpinak czy pietruszka. Są one niestabilne w wysokiej temperaturze, a co za tym idzie – należy je spożywać w formie surowej.

Syntetycznie produkowany kwas foliowy jest obecny zarówno w suplementach diety, jak i sztucznie wzbogacanej w mikro- oraz makroelementy żywności, na przykład w płatkach kukurydzianych.

Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że ani foliany, ani acidum folicum nie działają od razu w organizmie – muszą one zostać w pierwszej kolejności przetworzone przez specjalne enzymy do postaci czynnej. Czas trwania tego procesu jest inny u każdego człowieka. Istnieje grupa ludzi o wyjątkowo wolnym metabolizmie kwasu foliowego, u których podstawowa suplementacja może się okazać niewystarczająca i mimo jej stosowania, występować mogą powikłania niedoboru witaminy B9. W związku z tym, coraz częściej można spotkać się z doniesieniami odnośnie przewagi czynnej formy acidum folicum.

Niedobory witaminy B w ciąży

Obecność kwasu foliowego w codziennym jadłospisie jest kluczowa zarówno u kobiet w ciąży, jak i tych, które dopiero planują powiększenie rodziny. Jego brak przyczynić może się bowiem do szeregu nieodwracalnych zmian podczas rozwoju płodu. Zalicza się do nich:

• Powstawanie niedokrwistości ciężarnych, czyli anemii. W badaniach przeważnie rozpoznaje się obniżony poziom hemoglobiny i hematokrytu;
• Zaburzenia funkcji nerwów obwodowych. Do najpowszechniejszych objawów zalicza się osłabienie czucia w rękach i na stopach;
• Apatię i rozdrażnienie;
• Problemy z zasypianiem;
• Biegunki, które osłabiają wchłanianie substancji pokarmowych z przewodu pokarmowego;
• Obrzęki;
• Choroby serca i naczyń krwionośnych.

Najpoważniejsze powikłania, które mogą pojawić się u płodu kobiet z niedoborami acidum folicum to:

• Wady cewy nerwowej – układ nerwowy składa się ze stale odnawiających się komórek i początkowo ma postać długiej, płaskiej wstęgi. Z czasem przekształca się w postać rynienki i zamyka, tworząc rdzeń kręgowy. Brak kwasu foliowego przyczynia się do niecałkowitego jej zamknięcia. W efekcie, powstają przepukliny oponowe i oponowo-rdzeniowe oraz rozszczepy kręgosłupa. Część z nich może nie dawać objawów w późniejszym życiu, lecz niektóre z nich powodują ciężkie powikłania takie, jak śmiertelne wady mózgu czy porażenia kończyn;
• Ciężkie zaburzenia rozwojowe układu nerwowego;
• Wady wrodzone serca;
• Wady podniebienia.

Przyjmowanie kwasu foliowego w ciąży

Zaleca się przyjmowanie acidum folicum w postaci suplementów diety na poziomie 0,4 mg przez 2-3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę i w trakcie pierwszego trymestru. W szczególności ważne są pierwsze tygodnie ciąży, kiedy to dochodzi do intensywnego tworzenia się organów wewnętrznych. Przyjmuje się, że cewa nerwowa zamyka się w około 8. tygodniu. Z powodu dużej liczby nieplanowanych ciąż, wszystkie kobiety w wieku rozrodczym powinny zażywać kwas foliowy każdego dnia. Warto tu także podkreślić, że panie, które urodziły już dziecko z wadą cewy nerwowej, zobowiązane są do zwiększenia dawki leku do 4mg dziennie. Związane jest to ze zwiększonym ryzykiem podobnych nieprawidłowości w następnej ciąży. Więcej informacji na temat kwasu foliowego dostępnych jest pod adresem: http://www.swiadomemacierzynstwo.com/kwas_foliowy.