Czym jest PCOS? Przyczyny i objawy

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to zaburzenie natury endokrynologicznej. Może przyczynić się do problemu z zajściem w ciążę na skutek zaburzeń jajeczkowania (owulacji). Dolegliwość oddziałuje bezpośrednio na tkanki jajników, w których nieprawidłowo rozwijają się pęcherzyki Graafa. W efekcie ograniczeniu ulega produkcja komórek jajowych i nie dochodzi do owulacji, co z kolei uniemożliwia zajście w ciążę. Zaburzenia utrzymujące się w dłuższym okresie wiążą się ze wzrostem ilości męskich hormonów płciowych we krwi i zaburzeniami cyklu menstruacyjnego (m.in. nieregularne, skąpe miesiączki).

Trudno wskazać przyczyny odpowiadające za występowanie PCOS, ponieważ nie zostały one w całości poznane. Schorzenie może wynikać z wpływu wielu czynników, m.in. genetyki, uwarunkowań środowiskowych, chorób cywilizacyjnych oraz nieprawidłowego stylu życia.

PCOS objawia się na wiele sposobów, a zestaw charakterystycznych symptomów, które wskazują na obecność dolegliwości, może być różny dla wielu kobiet. Za najbardziej powszechne uznaje się m.in.: zaburzenia cykli miesiączkowych, szybkie przybranie masy ciała, wzrost stężenia glukozy we krwi, nadmierne owłosienie na ciele, dolegliwości skórne (trądzik, przetłuszczanie się cery) oraz bóle w okolicach miednicy. W celu potwierdzenia PCOS lekarz zleca wykonania szczegółowych badań, które pozwalają zdiagnozować stopień czynności jajników. Jednym z nich jest badanie rezerwy jajnikowej AMH (badanie stężenia hormonu AMH).

Jak wygląda leczenie PCOS?

Wcześnie zdiagnozowany zespół policystycznych jajników można leczyć przy użyciu mało inwazyjnych metod. Terapia przy zastosowaniu leków ma działania normalizujące cykl miesiączkowy i owulację, a jej dobór w dużej mierze zależy od planów rozrodczych i wieku pacjentki. W celu uzyskania prawidłowego przebiegu cyklu wykorzystuje się na przykład cytrynian klomifenu lub letrozol, który zwiększa w organizmie ilość hormonów gonadotropowych odpowiedzialnych za regularną owulację.

Leczenie PCOS wspomaga zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych. Otyłość nie służy unormowaniu cyklu menstruacyjnego, dlatego pacjentkom z nieprawidłowym BMI zaleca się redukcję masy ciała. Warto również zrezygnować z produktów spożywczych o wysokiej zawartości cukru i wprowadzić aktywność fizyczną. Pacjentki, które mimo zmiany stylu życia i stymulacji owulacji przy wykorzystaniu środków farmakologicznych nie widzą efektów, mogą skorzystać z zabiegu laparoskopowej skaryfikacji jajników.

Na czym polega zabieg laparoskopii?

Laparoskopia to metoda diagnostyki i leczenia niepłodności przy wykorzystaniu specjalistycznego sprzętu chirurgicznego. Polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej specjalnej igły (elektrody) wyposażonej w narzędzia chirurgiczne, źródło światła oraz kamerę. Dzięki nowoczesnej technice „wypala” się pęcherzyki zgromadzone na powierzchni jajników, co korzystnie wpływa na przywrócenie owulacji. Prawdopodobieństwo odzyskania prawidłowego jajeczkowania do 12 tygodni po zabiegu wynosi 50%. Metoda jest mało inwazyjna, pozwala także lekarzowi ocenić stan narządów. 

Gdy przedstawione metody leczenia niepłodności zawodzą, jednym z rozwiązań przy PCOS jest zapłodnienie in vitro. W warunkach laboratoryjnych dochodzi do połączenia komórki jajowej i plemnika. W Warszawie, Łodzi, Kielcach, Bydgoszczy, a także w Gdyni leczenie metodą in vitro można przeprowadzić w klinikach leczenia niepłodności Gameta.