Stanowi też ciekawą alternatywę dla typowego zwiedzania Starego Miasta i Wawelu, które wielu osobom się już dawno znudziło. Jeżeli szukasz więc pomysłu na ciekawą wycieczkę w mieście, wstąp na Nową Hutę i odkryj jej niepowtarzalną atmosferę!

 

Krótka historia Nowej Huty

Nowa Huta powstała pod koniec lat 40. XX wieku jako odrębne, socrealistyczne miasto. Zaprojektowana została jako idealne, utopijne miasto, którego pomysłodawcą był sam Józef Stalin. Jednak idealistyczne plany szybko zamieniły się w szarą rzeczywistość. Za czasów komunistycznych w gigantycznej Hucie Lenina pracowało tysiące pracowników, którym starano się zapewnić odpowiednie warunki do życia, aby nie musieli oni w ogóle opuszczać miasta i spokojnie wyrabiać 300 % normy. Nowa Huta miała też stanowić kontrast czy lepszą alternatywę dla przestarzałego Krakowa i zwiastować nowy, lepszy porządek wprowadzony w Polsce przez rząd komunistyczny. Większość mieszkańców Nowej Huty pracowało w Hucie Lenina (kombinacie metalurgicznym). Gigantyczna fabryka powstała 2 km od Rynku Głównego i prowadziła do niej bezpośrednio Aleja Lenina (dziś Aleja Solidarności). Pomimo, że zapotrzebowanie na stal w Polsce było stosunkowo niewielkie, huta szybko stała się największą hutą w kraju. W latach 80. w Nowej Hucie miało miejsce wiele demonstracji i gwałtownych protestów ulicznychruchu Solidarności.


 

Nowa Huta - “Idealne miasto” od linijki

Pomimo że nikt nie chciałby wracać do dawnych, komunistycznych czasów w mieście, jedno trzeba przyznać - pozostawiły one po sobie dzielnicę o niezwykle ciekawych rozwiązaniach architektonicznych. Dzięki temu, dziś jest to jeden z najciekawszych obszarów Krakowa, zupełnie niepodobny do reszty miasta. Nowa Huta to przykład

precyzyjnego projektu architektonicznego i stanowi dziś reprezentatywny przykład urbanistyki socrealizmu w kraju, a najlepiej widać to z lotu ptaka. Prace nad projektem Nowej Huty rozpoczęły się w 1949 r. Strukturę Placu Centralnego oparto częściowo na klasycznym mieście renesansowym, a ulice odchodzą od niego według osiowej symetrii, przypominając sieć pająka.

Kolejną inspiracją dla architektów była anglosaskiej koncepcja „jednostki sąsiedzkiej”. Dziś nazwalibyśmy to sąsiedzką kontrolą, która według ideologii komunistycznej była niezwykle cenna. Dzielnica podzielona jest na równe sektory (15 tys. mieszkańców), a te dzielą się na podjednostki. Miało to służyć zapewnieniu niezbędnej infrastruktury dla mieszkańców, którzy na wyciągnięcie ręki mieli niezbędne sklepy, żłobki, poczty, szkoły i apteki.

Ważna w mieście też była zieleń, która otaczała blokowiska i sprawiała wrażenie bardziej ‘przyjaznej’ okolicy. Huta została zaprojektowana według francuskiej koncepcji miasta-ogrodu i zielone przestrzenie były wpisane w projekt idealnie symetrycznych placów i parków od początku.

Plac Centralny w Nowej Hucie

Najważniejszym punktem Nowej Huty od zawsze był Plac Centralny. W czasach komunistycznych stanowił rdzeń miasta, centrum zarówno polityczne, jak i codziennego życia mieszkańców. Tak naprawdę, nigdy nie został ukończony, ponieważ prace budowlane zostały przerwane w połowie lat 50. XX w. Z tego powodu, z jednej strony jest wciąż ‘otwarty’ na zieloną przestrzeń, co dziś dla mieszkańców stanowi zdecydowany plus. Na Placu można zobaczyć renesansowe i barokowe rozwiązania architektoniczne - balkony przypominające loggie, liczne kolumny i witryny sklepów otoczone arkadami.

Aleja Róż

Prostopadle do Placu Centralnego biegnie Aleja Róż, wzdłuż której w latach 60. i 70. posadzono rzędy różnokolorowych róż. Kiedyś na końcu Alei znajdował się monumentalny pomnik Lenina, który widoczny był aż z Rynku Głównego. W 1979 r. pomnik został częściowo wysadzony, potem odbudowany, aż wreszcie pozbyto się go raz na zawsze w 1989 r. Dziś liczba kwiatów na Alei Róż jest raczej symboliczna. Najbardziej charakterystycznym obiektem przy Alei jest najstarsza restauracja w Nowej Hucie, dawna kawiarnia „Stylowa”.

Arka Pana

Powstanie tego monumentalnego kościoła o nietypowym kształcie wiąże się z walecznym duchem mieszkańców Nowe Huty. Pomimo, że rząd komunistyczny nie zakładał budowania świątyni, uległ prośbom mieszkańców i prace rozpoczęto w 1957 r. W miejscu przyszłego kościoła stanął krzyż, ale wkrótce usunięto go i zdecydowano, że działka, na której miał zostać wzniesiony kościół, zostanie przeznaczona na potrzeby propagandowego programu rządowego. Gdy robotnicy zaczęli usuwać krzyż, w jego obronie stanęli mieszkańcy Nowej Huty. Jednak protest został stłumiony, krzyż zniszczony, a zebrane przez mieszkańców 2 miliony złotych - skonfiskowane. Dopiero wiele lat później uzyskano zezwolenie na budowę kościoła, głównie dzięki stałym wysiłkom Karola Wojtyły. Dziś

Arka Pana stanowi główną świątynię na Nowej Hucie, i przyciąga wzrok swoim 70-metrowym krzyżem, który dumnie góruje nad dzielnicą.

Kopiec Wandy

Najstarszy kopiec Krakowa jest owiany tajemnicą. Nikt do końca nie wie kiedy i dlaczego powstał. Według jednej z legend, księżniczka Wanda, która nie chciała wyjść za niemieckiego księcia, utopiła się w Wiśle, a jej ciało znaleziono w miejscu, w którym dziś znajduje się kopiec. Dla wielu mieszkańców Nowej Huty kopiec jest ulubionym miejscem malowniczych przechadzek czy wycieczek rowerowych. Warto wybrać się tam w lecie lub na wiosnę i podziwiać niesamowitą zieleń dookoła.

Muzeum Nowej Huty

Muzeum Nowej Huty od lat ciężko pracuje nad tym, aby zmienić stereotypowe myślenie o dzielnicy. Działa ono w oparciu o koncepcję Ekomuzeum i koncentruje się na propagowaniu wiedzy o Nowej Hucie poprzez warsztaty tematyczne, wystawy czasowe, a przede wszystkim piesze wycieczki. Główna sala wystawowa znajduje się na piętrze zwyczajnego budynku mieszkalnego. Podczas wizyty w muzeum, można poznać historię dzielnicy jeszcze sprzed czasów komunistycznych, kiedy była kompleksem małych wiosek poza Krakowem. Niewiele obiektów z tamtych czasów zachowało się do dziś, ale podczas pieszych wycieczek organizowanych przez muzeum wciąż możemy podziwiać takie zabytki jak Dwór Jana Matejki, Opactwo Cystersów, Kościół św. Bartłomieja czy Kopiec Wandy.


Muzeum PRL-u

To jedno z najciekawszych muzeów w Krakowie, w którym w niezwykle ciekawy sposób przedstawiona jest historia Nowej Huty z czasów komunistycznych. Znajduje się w zabytkowym budynku dzielnicy - w dawnym kinie „Światowid”. W muzeum PRL-u można spotkać się z różnymi spojrzeniami na historię PRL-u. Wystawy zmieniają się dosyć dynamicznie dzięki czemu dyskusja na temat tamtych czasów jest wciąż żywa. Głównym celem muzeum nie jest jednak podkreślenie tego, jak bardzo komunizm był zły, lecz uwydatnienie pozytywnego wpływu i osiągnięć ludzi żyjących w tamtych trudnych czasach. Posiada bogatą kolekcję przeróżnych pamiątek i materiały archiwalnych z obszaru politycznego, społecznego lub gospodarczego.

 

Zalew Nowohucki

Jednym z najbardziej malowniczych miejsc dzielnicy jest Zalew Nowohucki, nad którym można spędzić niezwykle przyjemne popołudnie. W ostatnich latach pojawiło się tam wiele atrakcji turystycznych, takich jak tramwaj wodny, kajaki, różne gry i zabawy dla dzieci czy sceny, na których regularnie odbywają się artystyczne występy. Zalew jest idealnym miejscem na poranny jogging, jogę, błogi relaks na łonie natury, piknik z rodziną czy wypad ze znajomymi. Przy zalewie znajduje się kompleks sportowy „Krakowianka” i “Dom wędkarza.

 

Zwiedzanie Nowej Huty

Obecnie dostępne są liczne wycieczki po Nowej Hucie, które stanowią jedną z opcji prywatnego zwiedzania Krakowa z przewodnikiem. Można też wybrać się na piesze zwiedzanie dzielnicy i dogłębnie poznać wszystkie zabytkowe budowle znajdujące się w okolicach Placu Centralnego. Jednak najważniejsze miejsca w Nowej Hucie znajdują się w pewnej odległości od siebie i warto zaplanować sprawne poruszanie się między nimi. W dzielnicy funkcjonuje kilka linii tramwajowych i autobusowych, a niektóre z nich podjeżdżają nawet pod Kopiec Wandy. Jednak najpraktyczniejszym rozwiązaniem będzie poruszanie prywatnym transportem lub po prostu rowerem - w dzielnicy znajduje się mnóstwo ścieżek rowerowych. Dojazd rowerem z centrum Krakowa do Nowe Huty zajmuje ok. 40 minut.