Rola Analizy Transakcyjnej w psychoterapii

Analiza Transakcyjna to koncepcja dotycząca komunikacji międzyludzkiej i relacji międzyludzkich stworzona w XX wieku. Choć w związku z samą nazwą może kojarzyć się głównie z wykorzystaniem w relacjach zawodowych, jest to idea stosowana w ramach psychoterapii, ponieważ odnosi się do nieuświadomionych transakcji psychologicznych między ludźmi. Zobacz, na czym polegają podstawowe założenia Analizy Transakcyjnej i w jaki sposób może ona pomóc w opanowaniu trudności życiowych podczas pracy ze specjalistą.

Czym jest Analiza Transakcyjna?

Za twórcę Analizy Transakcyjnej uważa się amerykańskiego psychiatrę Erica Berne’a. Jej podstawą jest postrzeganie relacji międzyludzkiej jako transakcji, w ramach których dochodzi do wymiany werbalnej i niewerbalnej. Dzięki tego typu spojrzeniu możliwa jest analiza zachowań w celu wychwycenia i zrozumienia psychicznych mechanizmów prowadzących do konfliktów międzyludzkich i powtarzalnych, ludzkich porażek. Zgodnie z teorią Analizy Transakcyjnej każdy człowiek toczy gry psychologiczne i nieustannie przeprowadza transakcje, dzięki którym jest w stanie osiągnąć oczekiwane emocje. Jest to jedno z podejść wykorzystywanych przez psychologa Adama Piotrowskiego https://adampiotrowskipsycholog.pl/.

Jak wykorzystuje się AT w praktyce?

Analiza Transakcyjna to złożony i wieloetapowy procesem, dogłębnie analizujący schematy zachowania danej osoby lub pary. Wyróżnia się następujące poziomy analiz wykonywanych podczas terapii: analizę osobowości, transakcji (działań) wykonywanych przez daną osobę, gier, a także skryptu, czyli schematów powielanych przez pacjenta.

Przyjmuje się również, że każdy człowiek ma 3 sfery „Ja”, które determinują jego myśli, uczucia oraz zachowania. Są to:

• Ja – surowy rodzic – gdy osoba zachowuje się według schematów wyuczonych w pierwszych latach życia – w tej grupie zawiera się myślenie nakazowe, zakazowe i powinnościowe,
• Ja – dziecko – zachowania podobne do tych z czasów dzieciństwa – np. zawstydzenie po skarceniu przez drugą osobę,
• Ja – mądry dorosły – schematy świadomych zachowań, w których przeważają analityczne, obiektywne oceny rzeczywistości.

Analiza Transakcyjna w psychoterapii

Poznanie mechanizmów kierujących ludzkimi zachowaniami rzeczywiście jest bardzo przydatne w życiu zawodowym, np. podczas kontaktu ze współpracownikami. Nie jest to jednak jedyne zastosowanie Analizy Transakcyjnej. Jej wykorzystanie może pomóc w zbudowaniu na nowo porozumienia pomiędzy małżonkami w terapii dla par. Jest przydatna również podczas terapii osób z różnego rodzaju trudnościami w życiu codziennym – unikających kontaktów z innymi ludźmi, czy zmagających się z problemami dotyczącymi samooceny. Praca pod okiem terapeuty przyczynia się do zwiększenia świadomości samego siebie oraz rozpoznawania własnych zachowań, emocji i myśli, oraz ich źródeł.