Sprawdź, kiedy należy kierować pracownika na końcowe badania lekarskie?

W myśl przepisów jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy w związku z narażeniem pracowników na czynniki rakotwórcze jest zapewnienie tym pracownikom profilaktycznych badań lekarskich oraz okresowych badań lekarskich także po:

1. zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
2. rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

Uwaga

Pracownicy zatrudnieni w narażeniu na działanie substancji i czynników rakotwórczych objęci są profilaktycznymi badaniami lekarskim na zasadach ogólnych, określonych w Kodeksie pracy. Zakres badań oraz ich częstotliwość określone zostały w rozporządzeniu w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikiem oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Trzeba również podkreślić, że badania te są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Pracodawca ma także obowiązek przechowywać skierowania na badania lekarskie oraz orzeczenia lekarskie dotyczące badań wstępnych, okresowych i kontrolnych w aktach osobowych pracownika.

Także zgodnie z postanowieniami Kodeksu pracy pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest zobowiązany zapewnić tym pracownikom:

• okresowe badania lekarskie także po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
• na wniosek byłego pracownika zapewnić mu profilaktyczną opiekę lekarską w postaci badań okresowych (tzw. końcowych), jeżeli pracownik ten był zatrudniony w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych.

Uwaga

Aby pracownika skierować na badania okresowe – końcowe, muszą być spełnione łącznie poniższe przesłanki:

• pracownik przed rozwiązaniem stosunku pracy wykonywał pracę w warunkach narażenia na działanie czynników rakotwórczych,
• złożył do pracodawcy wniosek, w którym zgłosił chęć wykonania takich badań.

Warto przy tym zauważyć, że lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami jest obowiązany do udzielania informacji pracownikowi ‒ o wynikach badań i ocenie jego stanu zdrowia oraz o zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej, jakiej powinien się poddać po ustaniu pracy w warunkach narażenia na działanie czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.

Przypomnijmy także, że w przypadku zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych, pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Pracodawca prowadzi też rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach. Rejestr ten przechowuje przez okres nie krótszy niż 10 lat od ustania narażenia.

Podstawa prawna

• art. 222; art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy (tekst jed.: Dz.U. z 2018 r., poz. 917 ze zm.);
• § 4; § 5; § 11 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., poz. 1117);
• § 4; § 7; § 10 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. nr 81, poz. 716 ze zm.);
• rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikiem oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016r., poz.2067);
• § 3 pkt 2r rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 10 grudnia 2018r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. z 2018r., poz.2369).

Halina Góralska

gł. specjalista ds. bhp

wykładowca przedmiotów zawodowych z zakresu bhp.